Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı (AGİK) ile Helsinki Deklarasyonu (1975)

Amerika ile Sovyetler Birliği arasında SALT-II görüşmeleri yaşanırken Avrupa’da da yumuşamaya dair adımlar atıldı. Konferansa hazırlık çalışmaları, 22 Kasım 1972’de Arnavutluk dışında bütün Avrupa devletleri ile ABD ve Kanada’nın büyükelçilerinin Helsinki’de toplanmaları ile başladı. Helsinki Deklarasyonu 35 ülke temsilcisi tarafından 1 Ağustos 1975’te imzalandı. Bu belgeyle Avrupa’daki sistemler arası rekabet ve iş birliği şartları ortaya konuldu.

Helsinki Müzakereleri’nde meseleler dört ana başlığa ayrılarak ele alındı ve her ana başlığa sepet (basket) adı Bu dört sepete ait antlaşmaların konu başlıkları şöyledir:

Birinci Sepet

Avrupa’nın güvenliğine dair antlaşma

İkinci Sepet

Ekonomi, bilim, teknoloji, çevreyi koruma, Akdeniz’de güvenlik ve iş birliğine dair antlaşma

Üçüncü Sepet

İnsan hak ve hürriyetleri ile diğer alanlarda iş birliğine dair antlaşma

Dördüncü Sepet

Yapılan antlaşmaların tatbikinin gözden geçirilmesi için zaman zaman toplantıların yapılmasına dair antlaşma

Helsinki Deklarasyonu, Avrupa’daki ilişkilerde bir yumuşama meydana getirerek gerginlikleri önleyici bir ortam oluşturdu. Avrupalı devletler, sınırların dokunulmazlığı ilkesiyle II. Dünya Savaşı sonrası SSCB kazanımlarını kabullenmiş oldular. Ayrıca Avrupa’da detant havasının ortaya çıkması Sovyetlerin doğuda Çin’e karşı elini güçlendirdi.