İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

Atatürkçü Düşünce Sistemini Hazırlayan Etkenler

Dünya tarihinin en önemli liderlerinden biri de Mustafa Kemal Atatürk’tür. Onun büyük bir lider
olmasında Atatürkçülük adı verilen, bugün de geçerliliğini koruyan düşünce sistemi etkilidir. Onun
belirlediği ilkeleri esas alan ve kendisinden sonra ortaya çıkan bu düşünce sisteminin oluşumunda
Mustafa Kemal’in aile ve yetişme ortamı, eğitim hayatı, okuduğu kitaplar vb. unsurlar etkili olmuştur.

Mustafa Kemal’in yetiştiği ortam fikir
yapısının oluşmasında büyük etkiye sahiptir.
Ailesi eğitimine büyük önem vererek onu
dönemin modern okullarına göndermiştir.
Ayrıca gençlik yıllarının geçtiği şehirlerin
Balkanlarda olması fikri gelişimine farklı bir
boyut kazandırmıştır. Bu şehirlerden Selanik,
konumu ve kozmopolit yapısı nedeniyle
Batı kaynaklı siyasi, kültürel her türlü
gelişmenin Osmanlı Devleti’ne girdiği yer
olmuştur. Mustafa Kemal’in tahsil hayatında
önemli bir yere sahip olan Manastır da Avrupa’dan
gelen yeni düşüncelerin Osmanlı
Devleti’nde ilk etkisinin hissedildiği şehirlerden
biridir.

Yaşadığı şehirlerin hareketli ortamında fikirleri
gelişmeye başlayan Mustafa Kemal, henüz Selanik Askerî
Rüştiyesine giderken kültürel yayınları takip etmeye
başlamıştır. Manastır Askerî İdadisinde kişi hak ve
hürriyetlerinin genişletilmesine yönelik fikirleri benimsemiştir.
Bu fikirler doğrultusunda dönemin önemli
düşünürlerine ait eserler okumaya başlamıştır. Bu
düşünürlerin başında dönemin vatan şairi Namık Kemal
gelmektedir. Özellikle onun meşrutiyet sisteminin gerekliliği
ve hürriyetin önemi üzerine görüşlerinden etkilenen
Mustafa Kemal, Namık Kemal’i Türk milletinin yüzyıllardır
beklediği ses olarak nitelendirmiştir. Mustafa Kemal,
Türkçü şair Mehmet Emin Yurdakul’un şiirlerini ilk defa yine
bu okulda öğrenci iken okumaya başlamıştır.

Toplumsal içerikli şiirleriyle tanınan Tevfik Fikret,
Mustafa Kemal’in çağdaş ve inkılapçı kişiliğinin
oluşmasında büyük bir etkiye sahiptir. Fikret’in Sis Ferda ve Rücu adlı şiirlerini çok sevdiğini söyleyen Mustafa
Kemal, bu şiirleri zaman zaman ezbere okurdu. Onun için “Hangi Türk şairi böyle inkılapçı şiirler yazmıştır?” demiştir. Görüldüğü gibi Harp Okulu dönemi, onda vatan ve
millet fikirlerinin olgunlaşmasında hem de Batı’ya dönük
çağdaşlaşma düşüncelerinin gelişmesinde etkili olmuştur.

Mustafa Kemal’in düşünce hayatının oluşumunda etkili
olanlardan biri de Ziya Gökalp’tir. Türk tarihinin bir bütün
içinde değerlendirilmesi gerekliliği, uygulamalarda halkın
yararının gözetilmesi, eğitim ve öğretimin birleştirilmesi,
dilin sadeleştirilmesi, din ve devlet işlerinin birbirinden
ayrılması, millî kültürü koruyup geliştirerek çağdaşlaşmanın
sağlanması gibi konularda Ziya Gökalp’in etkileri
belirgindir.

Mustafa Kemal yabancı düşünür ve yazarlardan da
etkilenmiştir. Olayları akılcı bir biçimde değerlendirme
konusunda Rasyonalizmin (akılcılık) önde gelen
temsilcilerinden Descartes ve Kant etkili olmuştur. Fransız
İhtilali’nin fikrî hazırlayıcılarından olan J. J. Rousseau ise özgürlükçü ve cumhuriyetçi fikirleriyle
Atatürk’ü etkilemiştir. Yine Fransız düşünür Montesquieu’nun cumhuriyetin erdemlerine dair fikirleri ile
eserleri onun özgürlüğe dair düşüncelerinin gelişmesine katkı sağlamıştır.  

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu