Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin Kuruluşu
Amerika’nın 1492’de keşfinden sonra İspanyollar, Meksika ve Güney Amerika’da, Portekizliler Brezilya’da, Fransızlar Kanada’da, İngilizler de bugünkü ABD’nin Atlas Okyanusu kıyılarına yerleşerek sömürgeler meydana getirdiler. İngilizler de XVI. yüzyılın sonlarından itibaren bu kıtaya gelerek koloniler kurdular.
XVII. yüzyıl başlarında Kuzey Amerika’da on üç İngiliz koloni sömürgesi vardı. Her sömürgenin başında İngiliz kralı tarafından atanan bir vali bulunurdu. Ancak bu on üç koloni İngiltere’deki parlamentoda temsil edilmiyordu. İngiliz Parlamentosu Yedi Yıl Savaşları’nda uğradığı zararları gidermek ve ekonomik durumunu düzeltmek için sömürgelerine, bu arada Amerika’daki kolonilerine de yeni vergiler koydu. Koloniler, İngiliz Parlamentosu’nda temsilcileri bulunmadığını ileri sürerek bu vergileri kabul etmediler. Peşinden de İngiliz mallarını boykot ettiler. Bunun üzerine İngiltere, Boston Limanı’nı abluka altına aldı. Koloni halkı buna karşı çıktı. Böylece koloniler İngilizlere karşı isyanı başlatmış oldu.
Amerikan Kolonilerinin Bağımsızlıkları
Koloni temsilcileri 1774 yılında Filedelfiya’da toplandılar. Toplantı sonucunda, İngiliz hükümetinden kolonilerin onayı alınmadan vergi alınmaması ve ticareti önleyici kanunların konulmamasına karar verildi. İngiltere bunu reddedince ikinci kez Filedelfiya’da toplanan koloniler İngiltere’ye savaş ilan ettiler. Toplanan ordunun komutanlığına George Washington (Corc Vaşingtın) getirildi. II. Filedelfiya Kongresi’nde Amerikan kolonileri bağımsızlıklarını ilan ettiler.
Kongre, İnsan Hakları Bildirisi’ni kabul ve ilan etti(4 Temmuz 1776). Bu bildiriye göre,“ İnsanların doğuştan birtakım hakları vardır. Bunlar devredilemez ve vazgeçilemez haklardır. Bu haklar yaşama hakkı, özgürlük hakkı ve mutluluğu arama hakkıdır. Bu hakları kuvvetini halktan alan ve halkın arzusuyla iş başına gelen hükümetler kurar.’’ Savaş sekiz yıl sürdü. Fransız, İspanyol ve Hollandalıların desteğini alan koloniler büyük başarılar elde ettiler. Fransa’nın kolonilere destek vermesi üzerine Amerikalılar ile İngilizler arasındaki savaş bir İngiltere-Fransa savaşı hâline geldi. Bir süre sonra İngiltere’ye düşman olan İspanya ve Hollanda’da Fransa’nın yanında yer aldılar. Sonunda İngilizler barış istemek zorunda kaldılar. İngiltere Versay Antlaşması ile (1783) savaşa son vererek Amerika Birleşik Devletleri’nin bağımsızlığını kabul etti.
1787 yılında Amerikalılar bir anayasa hazırladılar. Bu anayasaya göre Amerika Devleti federal bir cumhuriyet oluyordu. Buna göre her devlet iç işlerinde serbest kalıyor, buna karşılık hepsinin dış siyaseti, savunmaları ve ekonomileri ortak olarak yürütülüyordu. İlk cumhurbaşkanı olarak bağımsızlık savaşlarında büyük yararlılıkları görülen George Washington seçildi.
Avrupa’dan Amerika’ya yapılan göçler sonunda Avrupa’da işsizlik azaldı. Avrupa kültür ve medeniyeti yeni bir yayılma alanı buldu. Amerika Birleşik Devletleri, yeni bir denge unsuru oldu.
Amerika Birleşik Devletleri kurulduktan kısa bir süre sonra Akdeniz’de ticari etkinliğe başladı. 1795’te Cezayir, 1796’da Trablusgarp ve 1797’de Tunus’la ticaret antlaşmaları imzaladı. Böylece dolaylı olarak Osmanlı Devleti ile de ilk ticari ilişkiler başlamış oldu. İlk kez bir Amerikan ticaret gemisi 1800 yılında İzmir’e, savaş gemilerinden oluşan bir filo da İstanbul’u ziyaret için geldi. Doğu Akdeniz’de ticari faaliyetlerini artıran Amerikalılar, İzmir’de bir konsolosluk açmak için girişimde bulunmuşlar ve 1810 yılında İzmir ve Amerika arasında ilk kez düzenli bir biçimde ticari seferler yapılmaya başlanmıştır.
