Amasya Görüşmeleri (20 – 22 Ekim 1919)
Ali Rıza Paşa’nın oluşturduğu yeni kabinede Millî Mücadele’ye taraftar olan üyeler de görev aldı.
Bu hükûmetin kurulmasını Anadolu ve Rumeli Müdafaaihukuk Cemiyeti de desteklemişti. Millî
Mücadele’de millî birliğin topyekûn mücadele etmesinin gerekliliğini bilen Mustafa Kemal, Erzurum ve
Sivas Kongrelerinde kurulan millî teşkilata saygılı olunması talebini bildirdi. 7 Ekim 1919’da İstanbul ile
resmî haberleşme yasağı kaldırıldı. 9 Ekim 1919’daAli Rıza Paşa, Temsil Heyeti’ne görüşme talebinde
bulundu. Temsil Heyeti’nin bu talebi olumlu değerlendirmesi sonucu Amasya’da 20 – 22 Ekim 1919
tarihleri arasında Amasya Görüşmeleri yapıldı. Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal, Ali Rıza Paşa
Hükûmeti adına Bahriye Nazırı Salih Bey görüşmelere katıldı.Alınan kararların bazıları şunlardır:
• Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktı.
• Müslüman olmayan azınlıklara devletin siyasi egemenliğini ve sosyal dengesini bozacak
imtiyazlar verilmeyecekti.
• Anadolu ve Rumeli Müdafaaihukuk Cemiyeti Osmanlı Hükûmeti tarafından tanınacaktı.
• İtilaf Devletleri ile barış antlaşması amacıyla toplanacak konferansa Temsil Heyeti tarafından da
uygun görülecek temsilciler gönderilecekti.
• Mebuslar Meclisi’nin İstanbul’da güvenli bir ortamda
baskıdan uzak bir şekilde toplanması mümkün değildir. Bu
nedenle meclis, Anadolu’da hükûmetin uygun göreceği güvenli
bir yerde toplanmalıdır.
Amasya Görüşmeleri ile Osmanlı Hükûmeti Millî Mücadele ve
Temsil Heyeti’ni resmen tanımış oldu. Bu tanıma, Anadolu’da
kurtuluş hareketi açısından bir zaferdir. Halkın Millî Mücadele’yi
yönetenlere olan inancı arttı. Görüşmelerden çıkan en önemli
sonuç ise meclisin Anadolu’da yeniden toplanacak olmasıdır.
Salih Paşa meclisin Anadolu’da toplanması kararını hükûmete
kabul ettireceğini, kabul ettiremezse istifa edeceğini söylemişti.
Ancak Kanunuesasi’ye aykırı olduğu gerekçesiyle bu teklif
hükûmet tarafından kabul edilmedi. Salih Paşa, kararı kabul
ettiremediği gibi görevinden de çekilmedi. Ancak meclisin
açılması konusunda hükûmeti ikna etmeyi başardı.
