Mahalle Mektebi – Şemsi Efendi Okulu
Mustafa, okul çağına gelince Zübeyde Hanım ve Ali Rıza Bey’in arasında eğitimi hakkında görüş
ayrılığı ortaya çıkar. Mustafa Kemal 1922’de bir gazeteye verdiği röportajda
“Annem, ilahilerle okula
başlamamı ve mahalle okuluna gitmemi istiyordu. Gümrükte memur olan babam, o zaman yeni
açılan Şemsi Efendi’nin okuluna gitmemi ve yeni yöntemlere göre okumamı arzu ediyordu.
Nihayet babam işi ustaca çözdü. İlk önce bilinen törenle mahalle okuluna başladım. Böylece
annemin gönlü yapılmış oldu. Birkaç gün sonra da mahalle okulundan çıktım, Şemsi Efendi’nin
okuluna yazıldım.”
diyerek ailesinin eğitimine verdiği önemi vurgulamıştır.
Mustafa, Şemsi Efendi Okulunda eğitim hayatına devam ederken babası Ali Rıza Bey vefat etti.
Eşinin ölümüyle ekonomik sıkıntılar yaşamaya başlayan Zübeyde Hanım, Selanik yakınlarında
bulunan Langaza’ya tarımla meşgul olan ağabeyi Hüseyin Ağa’nın yanına gitti. Mustafa Kemal’in kız
kardeşi Makbule (Atadan) o günleri anlatırken “Koca çiftlik Mustafa’ya dar gelirdi. Bugünkü gibi
hatırımdadır: Tahtaları keser, küçük çiviler çakar ve bu çivilere incecik saz telleri gererek
tambura yapar ve çalardı. Ben de kendisine yardım ederdim. Bütün bunlar vakit geçirmek için
aranan çareler ve başvurulan basit eğlencelerdi. Tahta kesme ve güvercin yuvası yapma gibi
meşguliyetlerinde ona yardım ederdim.” diyerek çiftlikteki günlük uğraşlarından bahsetmiştir.
Görüldüğü üzere çiftlik hayatı Mustafa’nın el becerilerinin artması bakımından faydalı olmuştur. Ancak
Zübeyde Hanım oğlunun öğreniminin yarım kalmasına çok üzülüyordu. Mutlaka iyi bir okulda eğitim
alması gerektiğini düşünüyordu.
