İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

Kuvayi Milliye Nedir? Kim Kurdu?

Kuvayi Milliye nedir, ne demektir, kim tarafından kurulmuştur ve amacı nedir gibi sorulara cevap arayacağız. Öncelikle Kuvayi Milliye’nin tanımını yapalım:

Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı orduları terhis edilince ortaya çıkan askeri boşluk, halkın işgallere karşı kendiliğinden mücadele etme gerekliliğini doğurdu, bu amaçla kurulan birliklere Kuvayi Milliye birlikleri denir.

Kuvayi Milliye’nin Kuruluşu

Birinci Dünya Savaşından yenilgiyle ayrılan Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra Anadolu’nun işgal edilmesine karşı tepkisiz kalmıştı. Bunun üzerine işgallere karşı bölgesel, siyasi mücadele veren Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kuruldu.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı orduları terhis edilince ortaya çıkan askeri boşluk, halkın işgallere karşı kendiliğinden mücadele etme gerekliliğini doğurdu. Kuvayimilliye birlikleri adı verilen bu güçler, işgalci orduları yıpratmak ve yavaşlatmak için mücadele veriyorlardı. Halk tarafından kurulan bu kuvvetlerin eylemlerine Kuvayi Milliye hareketi denilir. Kuvayi milliye hareketinin kurtuluş savaşı açısından çok önemli bir anlamı vardır, hareket yurdun düşman işgalinden kurtarılmasında büyük rol oynamıştır.

Kuvayi milliye hareketi, kurtuluş savaşı zamanında işgallerden kurtulmak isteyen Türk halkı tarafından gönüllük esasına dayanılarak meydana getirilmiştir.

Kuvayi Milliye Birliği
Kuvayi Milliye Birliği

Kuvayi Milliye Kahramanları Kimlerdir?

Tarih bilimi kaynaklarında Kuvayi Milliye hareketi içinde bulunarak vatanı düşman işgalinden kurtarmak için çarpışan bir çok gönüllü askerin adına rastlamak mümkündür.

Halkın içinden çıkarak vatanı için canını ortaya koyan bu kişilerin adları tarihte Kuvayi Milliye kahramanları olarak anılmaktadır. Peki kimdir bu Kuvayi Milliye kahramanları, bugünün Türkiye’si için canını ortaya koyarak vatan müdafaası yapan o kahramanlardan bazıları; Şehit Sakıp Bey, Polat Bey, Kartal Bey, Müslüman Bey, Aslan Bey ve İslam Bey. Kuvayi milliye hareketi içinde sadece erkek kahramanlar bulunmuyordu elbette, vatanı için gözünü kırpmadan canını ortaya koyan kadın kahramanlarda bulunmaktadır. Kuvayi milliye denilince akla gelen kadın kahramanlardan bazıları; şerife bacı, kara fatma, onbaşı halide edip…

Kuvayi Milliye Kahramanı Kara Fatma
Kuvayi Milliye Kahramanı Kara Fatma

Kuvayi Milliye Ne Demek? Tanımı

İşgallere karşı yurdun her yerinde kurulan cemiyetlerle, bunların düzenlediği mitinglerle, silahlı direniş örgütleriyle varlığını kabul ettirmeye çalışan davranış biçimi, Kuvayi Milliye ruhu olarak adlandırılır. Bu tanım başlangıçta, sadece işgale uğrayan bölgelerdeki silahlı direniş güçleri için söylenirken zamanla, Milli Mücadele’nin düşünce ve amaç birliğini ifade eden bir kavram haline geldi.

Kuvayi Milliye Kime Karşı Kurulmuştur?

Kuvayi Milliye birlikleri güneyde Fransızlara, batıda Yunanlara karşı koyarak işgalleri engellemeye çalıştı. Ermeni ve Rum çetelerine karşı halkı korudu. Anadolu’ya silah ve cephane kaçırılmasında rol oynadı. Bu birlikler, Büyük Millet Meclisi’ne (BMM) karşı çıkarılan ayaklanmaların bastırılmasında son derece etkili oldu. Milli bilinç Kuvayi Milliye ruhu etrafında gelişti.

Zamanla Kuvayımilliye birliklerinin eksik ve olumsuz tarafları ortaya çıkmaya başladı. Her şeyden önce, düzenli ordu özelliği taşımıyorlardı. Terhis edilmiş ordunun subay ve erlerinin dışında, aydınlar, gençler, efeler ve diğer gönüllülerden oluşan birliklerdi. Halktan destek görüyor, tüm ihtiyaçları halk tarafından karşılanıyordu. Ancak bazı Kuvayi Milliyeciler, kişisel çıkarları için zaman zaman halka karşı baskı ve zor kullanıyorlardı.

Çerkez Ethem
Çerkez Ethem

BMM’ye karşı çıkartılan ayaklanmaların bastırılmasında önemli roller üstlenen bu birliklerden bazıları bir süre sonra meclise karşı olumsuz bir tutum içine girdi. Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe gibi bazı Kuvayi milliyeciler, BMM otoritesine ve düzenli orduya girmeyi reddedip ayaklandı. Kuvayımilliye; Kurtuluş Savaşı sırasında ortaya çıkan, düşmanla en güç koşullarda  mücadele eden ve bağımsızlık ruhunu simgeleyen bir harekettir. Batı Cephesi’nde Kuvayimilliye birliklerinin görevi, düzenli ordunun kurulmasıyla sona ermiştir.

Kuvayi Milliye Hareketinin Özellikleri

Kuvayi Milliye’nin özellikleri nelerdir, maddeler halinde inceleyelim.

  • Kuvayi Milliye birlikleri gönüllü Türk halkından oluşmuştur.
  • Hareket bireysel olarak değil, birlik olarak gerçekleştirilmiştir.
  • Kuvayi Milliye hareketinin en önemli noktası Türk’ün vatanperverliği ile beslenmesi ve milliyetçi ruhu ile hayat bulmasıdır.
  • Kuvayi milliyecilerin tek amaçları vatanlarını savunmaktır, hizmetleri karşılığında herhangi bir maddiyat beklememişlerdir.
  • Kuvayi milliye ruhu bölgesel olarak başlayan ancak bütün yurtta vuku bulan bir harekettir.

Kuvayi Milliye’nin özelliklerini 5 madde halinde özetledik, elbetteki burada belirtilmeyen bir çok özelliği de bulunmaktadır.

Kuvayi Milliye Destanı

Kuvayi Milliye Destanı, Nazım Hikmet tarafından 1939 yılında yazılmaya başlanılan, 1941 yılında tamamlanan, Kurtuluş Savaşının anlatıldığı destandır.

Nazım Hikmet, İstanbul Tutukevi’nde yattığı zamanlar kendisini ziyarete gelen bir dostundan Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’ün Nutuk eserini istemiş, Nutuk eline geçince heyecanla okuyarak üzerinde çalışmaya başlamıştır.

Kurtuluş Savaşı Destanı, Yön Yayınları tarafından ilk defa 1965 yılında yayımlanmıştır. Daha sonra yine aynı isimle 1973 ve 1975’te tekrar yayımlanır. Kuvayi Milliye Destanı adı ile ilk defa Bilgi Yayınları tarafından Temmuz 1968 yılında yayımlandı.

Kuvayi Milliye Destanı şu dizelerle başlar ve sona erer:

“Onlar ki toprakta karınca, suda balık, havada kuş kadar çokturlar; korkak, cesur, câhil, hakîm ve çocukturlar ve kahreden yaratan ki onlardır, destânımızda yalnız onların mâceraları vardır.”

Ayrıca bakınız:

Düzenli Ordunun Kurulması

Kurtuluş Savaşında Güney Cephesi

Nazım Hikmet – Kuvayi Milliye Destanı

İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu