Korint Nizamı

Korint nizamı, MÖ
5-4. yüzyıllarda Dor ve İyon nizamlarından sonra gelişmiştir. Sütun
başlıklarında kenger (akantüs) yaprakları ile kıvrık dallardan oluşan
süslemeleri ile İyon nizamından ayrılır. Sütun kaideleri ise çok ince
işlenmiştir. Anadolu’da Korint nizamında yapılmış en eski tapınaklardan biri
mersin Uzuncaburç’ta bulunan Zeus Tapınağı’dır (122. görsel). Muğla’nın Yatağan
ilçesine bağlı Lagina’daki Hekate Tapınağı ise Korint nizamının en başarılı
örneklerinden biridir.

Bir tapınağın hangi nizama ait olduğunu anlayabilmek için sütun başlıklarına
bakmak yeterlidir.

Yunan mimarisinde tapınak dışındaki diğer yapı türleri ise şehrin dokusunu
oluşturan tiyatro, stadyum, gimnasium, ev, saray ve agoralardır.

Tiyatrolar, Anadolu ve Yunanistan’da, halkın hayatında önemli etkinliği olan
yerlerdi. Yunan mimarisinde tapınaklardan sonra, ikinci önemli yapı tiyatrodur.
Yunan trajedi ve komedilerinin halka sunulması için uygun bir yer gerekmiştir.
Önceleri yuvarlak ve düz bir meydanın çevresinde toplanarak burada ilâhiler
okuyan koroyu veya piyesleri izleyen halk için 4. yüzyıldan başlayarak bu
meydanın bir tarafına sahne, onun karşısına da yamaç yüzeyler üzerinde yarım
daire biçiminde, basamaklı olarak yükselen oturma yerleri olan taş tiyatrolar
yapılmaya başlanmıştır.

Pazar meydanları (agora), şehir meclisinin toplandığı kapalı salonlar (bulevterion),
konser binaları (odeon), liman tesisleri, fener kuleleri, spor sahaları (gimnasium)
ve yarışmaların düzenlendiği stadyumlar, şehrin yapısını oluşturan diğer önemli
unsurlardır. Anadolu’da bu dönemlerin mimari dokusunu yansıtan birçok şehir
vardır. Batı Anadolu’da İyon, Aiol ve Dor yerleşimlerinden Milet, Efes, Priene
ve Bergama özellikle kayda değer örneklerin bulunduğu bölgelerdir.