Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

İngiltere’nin Denizaşırı Güç Haline Gelmesi

İngiltere, sadece Avrupa tarihinin değil, dünya tarihinin de seyrini değiştiren ve yönlendiren politika ve stratejilerin ilk uygulayıcısı oldu.

İngiltere, başta Amerika Kıtası olmak üzere yeni keşfedilen bölgelere kendi halkını yerleştirdi. Bu sayede hâkimiyet alanını genişletirken bir taraftan da bu bölgelerden ülkesine ham madde akışını sağladı. Bunun yanında Avrupa’daki savaşları kendi sömürge imparatorluğunu genişletmek için fırsat olarak gördü.

Kıta Avrupası’nda takip ettiği denge politikasında başarılı oldu ve Avrupa’nın hakemi durumuna yükseldi. Mali yönden Avrupa devletlerinin finans kaynağı durumuna geldi. Avrupa’da sürdürülen her savaş İngiltere için bir kazanç kapısı oldu.

İngiltere’nin denizlerdeki askerî üstünlüğü ve deniz ticareti sayesinde zenginleşmesi, denizaşırı ülkelerdeki İngiliz asıllı yatırımcıların güçlenmesini sağladı. İngiltere, 1580’de Levant Company’i (Livınt Kampani-Doğu Akdeniz Ticaret Şirketi) kurdu. Bu şirket, XVII. yüzyıldan itibaren ise neredeyse ticari bir tekel hâline dönüştü.

Levant Company arması
Levant Company arması

Böylece İngiltere, doğudan batıya büyük bir coğrafyadaki kaynakları kontrol eden bir deniz imparatorluğu hâline geldi. Bu süreçte en önemli rakibi Hollanda oldu. İngiltere, 1714’te Cebelitarık’ı işgal ederek Fransa ve İspanya’nın deniz güçlerini etkisiz hâle getirdi. XVIII. yüzyılın başlarında Avrupa deniz gücü denklemine Rusya da dâhil oldu. İngiltere, Rus deniz gücünü Baltık bölgesindeki İsveç hâkimiyetine karşı bir denge olarak düşündüğü için Rus gemilerine limanlarını açtı, personel takviyesi yaptı, eğitim ve lojistik destek sağladı. İngiltere, Fransa ile Yedi Yıl Savaşları’na (1756-1763) girerken hem Amerika Kıtası’nda hem de Hint Okyanusu’ndaki sömürgelerine kuvvet ayırmak zorunda kaldı.

İngiltere XVIII. yüzyılda hızla güçlenmiş, topraklarını Fransa ve İspanya aleyhine genişleterek büyük bir sömürge imparatorluğu kurmuştur. Kıtalara yayılmış geniş toprakları, güçlü donanması ve siyasi nüfuzu ile İngiltere’ye bu dönemde “üzerinde güneş batmayan imparatorluk” unvanı verilmiştir. Bu unvanın verilmesinin nedeni İngiltere’nin kuzey yarım kürede, sömürgelerinin ise güney yarım kürede bulunmasıdır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu