İlk Takvim ve Geçmişten Günümüze Kullanılan Takvim Çeşitleri

İnsanların, kendilerini çok yakından ilgilendiren olayları, oluş sırasına göre dizmek, hangisinin önce veya sonra olduğunu bilmek istemeleri, onlarda takvim fikrinin doğmasına sebep oldu. Bu suretle geçmişi anlamak daha kolaylaştı. Günümüze Kullanılan Takvim Olaylar da unutulmaktan ve birbirine karışmaktan kurtarıldı.

Eski Çağlarda yaşamış milletlerin her biri Türkler, Çinliler, Mezopotamyalılar, Mısır, Eti ve Hintliler ayrı ayrı takvimler yapıp kullanmışlardır. Türkler Müslüman olmadan önce, güneş yılını esas tutan özel bir takvim kullanıyorlardı. Bu takvimin yılları sayı ile değil, (Fare, Pars, Tavşan, Koyun, Tavuk, Köpek…) gibi on iki hayvan adıyla adlandırılmıştı. Aylar da Birinci Ay, İkinci Ay, Üçüncü Ay şeklinde on ikiye kadar gidiyordu. Orhun yazıtlarında, Bilge Han’ın Köpek yılının onuncu ayında öldüğü yazılıdır.

İlk Takvim ve Takvim Çeşitleri

Mısırlılar da güneş yılı esasına dayanan özel bir takvim kullanıyorlardı. Buna göre bir yıl 365 gün, takvim başı da Nil’in taştığı veya Sirüs denilen yıldızın Mısır’ın göklerinde görüldüğü zamandı. Sonraları, milletler arasında başlıca iki önemli takvim kullanılmaya başlandı. Bunlardan biri, Romalılar ve Hristiyanların kullandıkları Milat, diğeri de Arapların yaptıkları Hicret takvimidir.

Miladi Takvimin İlk Kullanımı

Günümüze Kullanılan Takvim Milat Takvimi güneş yılı üzerine yapılmıştır. Bir güneş yılı dünyamızın güneş etrafında bir kere dönmesiyle meydana geliyordu. Esası da, Roma Diktatörlerinden Yulyus Çezar’ın Mısır’lılardan alarak yaptırmış olduğu Yulyus Takvimi idi. Buna göre bir güneş yılı 366 gündü ve on iki aya ayrılmıştı. Takvim başlangıcı da Mart ayı idi.

Papa VII. Greguvar (1073 – 1085), Yulyus Takviminin başlangıcı Mart ayından, Hıristiyanlarca İsa Peygamberin doğum ayı olarak kabul edilen Ocak ayının birinci gününe aldı. Bir yıllık süreyi de 365 gün 6 saat olarak hesaplatıp, asıl Miladi Takvimi meydana getirdi. 6 saatler de dört yılda bir gün yapılarak Şubat ayının sonuna eklendi.

XVI. yüzyılda Papa XIII. Greguvar, Milat Takviminin bir yıllık süresinin, 365 gün 6 saatten 12 dakika kadar eksik olduğunu görerek düzeltti. Böylece Milat Takvimi bugünkü son şeklini almış oldu.

Milat takvimi, Milattan Önce ve Sonra olmak üzere iki kısma ayrılır. İsa Peygamberin doğumundan önceki yıllara (Milattan Önce = M.Ö.), doğumundan sonraki yıllara da (Milattan Sonra = M.S.) denir. Milattan Önceki yıllar, yazının icadından İsa Peygamberin doğumuna kadar ve yukarıdan aşağı doğru iner. Milattan Sonraki yıllar, İsa’nın doğumu ile başlar ve aşağıdan yukarıya doğru zamanımıza kadar gelir. Buna göre Milattan Önce 100 yılı Milattan Önceki I. yüzyılın başıdır. Halbuki, Milattan sonraki 100 yılı, Milattan Sonraki I. yüzyılın sonudur.

Milattan Önce ve Milattan Sonra Hesaplaması

İki Milattan Önce veyahut iki Milattan Sonraki yıllar arasında geçen zamanı bulmak lazım gelse, iki yıl birbirinden çıkarılır. Mesela İskenderin ölümü olan M.Ö. 323’ten Yulyus Çezar’ın ölümü olan M.Ö. 44 yılına kadar geçen zamanı bulmak için, 323’ten 44’ü çıkarmak lazımdır.

Yalnız biri Milattan Önce, diğeri Milattan Sonra olan iki yıl arasındaki zaman farkını bulmak için bu iki yılı toplamak lazımdır. Mesela, Roma hükümdarlarından Ogüst M.Ö. 30 ile M.S. 14 yılları arasında imparatorluk etmiştir. Acaba kaç yıl imparator olmuştur? Bunu bulmak için 30 ile 14 ün toplamını almak lazımdır.

Hicri Takvim Özellikleri

Arapların kullandıkları Ay Takvimi ise, Ayın dünya etrafında 12 kere dönmesiyle meydana gelir. 354 gündür. Takvim başlangıcı Hz. Muhammed (S.A.V.)‘in Mekke’den Medine’ye göç ettiği Miladi 622 yılıdır. Bir Hicret yılı, bir Milat yılından 1 gün 6 saat noksandı. Onun için her 33 yılda Hicret yılının bir yıl kadar ileri gittiği görülür.

Osmanlı Türkleri Hicret Takvimini güneş yılı esasına göre düzelterek, Rumi veya Mali denilen yeni bir takvim yapmışlardır. Fakat, yine Hicret yılının yarattığı yanlışlıklardan, karışıklıklardan tamamen kurtulmak kabil olamamıştır.

Türkiye’de Miladi Takvimin Kullanılması

Onun için biz de 1926 yılında bütün medeni dünyanın kullandığı Milat Takvimini kabul ettik. Takvim yıllarının 100 tanesinden bir yüzyıl veya asır denilen zaman ölçüleri yapılır. Buna göre İsa Peygamberin doğumunun birinci yılından 100. yılına kadar geçen zamana M.S. I.yüzyıl, 100 den 200’e kadar olana II.yüzyıl, 200 den 300’e kadar olana III.yüzyıl denir. Bu suretle zamanımıza kadar gelirsek, 1001 yılı XI. yüzyıl, 1526 yılı XVI. yüzyıl, 1956 da XX. yüzyıl, 2021 yılı ise XXI. yüzyıl olmuş olur.