II. Abdulhamit Döneminde Yurt Dışındaki Jön Türk Gazeteleri
Sultan II. Abdülhamid döneminde, özellikle 1890’lardan itibaren yurtdışı eğitime, Jön Türkler ile yaşanan siyasi kriz damgasını vurmuştur.
1879’da ilk meclisin feshiyle fiilen meşrutiyetin askıya alınması, Sultan II. Abdülhamid’e karşı muhalefetin başlangıcı olmuştu. Bu tarihten itibaren Meşrutiyet taraftarı muhaliflerden bir kısmı Avrupa’ya ve bilhassa Paris’e kaçmışlardı. Bunlar Paris’te, basın-yayın yoluyla II. Abdülhamid rejimine karşı kampanya yürütmeye başladılar.
İlk gelenlerden olan Halil Ganem de Paris’te La Jeune Turquie isminde bir gazete çıkarmaktaydı. Bu gruba, 1889’da Bursa Maarif Müdürlüğünden ayrılarak ülkeyi terk eden Ahmet Rıza Bey de katılmıştır.
Avrupa’daki örgütlenmenin en önde isimlerinden olacak Ahmet Rıza,1895’te sultana karşı etkili bir yayın organı olan
Meşveret’i çıkaracaktı.
1891’de Paris gibi Cenevre’de de ülke yönetiminden hoşnut olmayan bir grup genç örgütlenmeye çalışıyordu. Paris’in hür fikir ve hareket ortamından sonuna kadar istifade eden bu gençlerin, birbirlerini kolaylıkla etkilemeleri olağandı. Nitekim Paris’teki öğrencilerin birçoğunun Jön Türklerin siyasî gösterisine katılmaları sarayın bu hususta ilk tedbiri almasıyla sonuçlandı.
20 Mayıs 1893’te çıkan İrade-i Hususi’de, Paris’e gönderilmekte olan öğrencilerden bazılarının sefâhate daldıklarından ve “fesad-ı ahlaka duçâr” oldukları belirtiliyor, zaten Paris’in “mahall-i sefâhat” olduğu için talebelerin bundan sonra Almanya ve Viyana’ya gönderilmeleri emrediliyordu.
İstibdat döneminde yurt dışında yayınlanan gazetelerin en önemlilerinden bazıları şunlardır:
Meşveret Gazetesi: Ahmet Rıza tarafından 3 aralık 1895’te Paris’te Türkçe ve Fransızca olarak yayınlanmıştır.
Mizan Gazetesi: 21 Ağustos 1886’da haftalık mizan gazetesi çıkarılmıştır, bu gazeteyi Mizancı Murat adıyla anılan Murat Bey çıkarmıştır. Gazetede iç ve dış politika konularına, ekonomi, eğitim, maliye ile ilgili çeşitli problemlerin çözümüne yer verilmiştir.
Osmanlı Gazetesi: Mehmed Murat’ın Mizan Gazetesi 1897’de Cenevre’de kapatıldıktan sonra, İttihat ve Terakki Cemiyetinin ilk kurucularından olan İshak Sukuti ile Dr. Abdullah Cevdet, 1 Aralık 1897’de Osmanlı adıyla Türkçe ve Fransızca olmak üzere bir gazete yayımlamıştır.
Şurayı Ümmet Gazetesi: Paris’te Türkçe basılan bu gazeteyi çıkaran Ahmet Rıza’dır.
