Güney Cephesi
Güney Anadolu’daki millî cepheler Mondros Ateşkes Anlaşması’nın İtilaf Devletleri tarafından tek
taraflı ve haksız olarak yorumlanarak bu bölgedeki topraklarımızı işgal etmeleri sonucunda oluştu.
Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalanmasından sonra güneyde Urfa, Antep ve Maraş İngilizler
tarafından işgal edilirken Fransızlar da Adana ve dolaylarını işgal etmişlerdi. İngiltere ve Fransa 15
Eylül 1919’da yeni bir anlaşma yaparak Orta Doğu’yu manda yönetimi oluşturmak üzere aralarında
paylaştılar. Buna göre Irak ve Filistin İngiliz mandasına, Suriye ve Lübnan Fransız mandasına
bırakıldı. Bu anlaşma sonucunda İngiltere Maraş, Urfa ve Antep’i Fransa’ya devretti. Fransızlar
devraldıkları bölgeleri ellerinde tutmak için Türklere karşı baskı ve zulümlerini artırdılar. Fransızlar aynı
zamanda Mısır ve Suriye’den getirttirdikleri Ermenileri teşkilatlandırıp Türkler üzerine saldırtmaya
başladılar. Ermenilerin zulme varan davranışları bölge halkını harekete geçirdi. Bu haksız durum
karşısında bölge halkıAdana, Urfa,Antep ve Maraş’ta Kuvayımilliye birlikleri kurarak direnişe geçtiler.
Mustafa Kemal, Sivas Kongresi’nde temsil heyeti başkanı sıfatıyla Güney Cephesi’ne de
komutanlar gönderdi. Kılıç Ali ve Yörük Salim Bey Maraş’ta, Yüzbaşı Ali Saip Bey Urfa’da, Topçu
Kemal Bey, Piyade Yüzbaşı Osman Bey ile Yüzbaşı Ratip BeyAdana’da ve Teğmen Said BeyAntep’te
önemli hizmetlerde bulundular.
Güney Cephesi’nde Türk halkının oluşturduğu Kuvayımilliye karşısında başarılı olamayan
Fransızlar daha TBMM açılmadan 11 Şubat 1920’de Maraş’tan ve 10 Nisan 1920’de Urfa’dan kovuldular. Sakarya Zaferi sonrasında 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile Antep
ve Adana’daki işgallerine de son verdiler. Bu antlaşma ile Hatay dışında kalan bugünkü Suriye sınırımız
çizilmiş oldu.
TBMM Güney Cephesi’nde her türlü imkansızlıklara rağmen üstün bir direniş gösteren Antep
şehrine 6 Şubat 1921’de çıkardığı bir kanunla Gani unvanını vermiştir. 5 Nisan 1921’de ise Maraş’a
İstiklal Madalyası daha sonra da 7 Şubat 1973’de Kahraman unvanı verilmiştir. Yine 12 Haziran 1989’daTBMM’de çıkarılan bir kanunla Urfa’nın ismi
Şanlıurfa olarak değiştirilmiştir.
