İslam ve Diğer Dinler Tarihi

Emeviler Dönemi Türk-Arap İlişkileri

Emeviler Dönemi’nde (661-750) Araplar Türk bölgelerine sık sık akınlar düzenledi. Ancak bu akınlar
düzenli ve planlı değildi. Bu tür akınlar, Ziyat bin Ebihi’nin Basra valisi tayin edilmesine kadar devam etti.
Ziyat, vali olur olmaz iç işlerini düzene koydu ve Horasan üzerinden yapacağı fetih harekâtının yol haritasını
belirledi. Bu maksatla Horasan’da yeni ordugâhlar kurdu ve 671 yılında Kûfe ve Basra’dan elli bin civarında
kişiyi getirerek merkezi Merv olmak üzere Herat, Nişapur ve Belh’e yerleştirdi. Böylece Türkistan’a
karşı girişilecek fetihlerde kilit noktayı oluşturan Horasan vilayeti teşekkül etti. Ziyat bin Ebihi’nin vefatından
sonra Horasan vilayeti müstakil hâle geldi ve valiliğine oğlu Ubeydullah bin Ziyat getirildi. O da babasının
fetih politikasını izledi. Horasan’dan yapılan akınlarla Aşağı Türkistan (Maveraünnehir) bölgesindeki
Türk şehirlerinden Beykent ve Tirmiz’i fethetti. Buhara ve Semerkant’ı da yıllık vergi öder hâle getirdi.

Horasan valisi olarak 705 yılında görevlendirilen Kuteybe bin Müslim, Aşağı Türkistan’ın tümünü ele
geçirmeyi amaçlayan büyük bir askerî harekât başlattı. Bu bölge nüfusunun çoğunluğunu Türkler oluşturuyordu.
Ancak aralarında siyasi bir birlik yoktu. Bu durum Müslüman Arapların ilerlemesini kolaylaştırdı.

Kuteybe, önce Toharistan’ın Türk yöneticisi Nizek Tahran ile barış anlaşması imzalayıp bu bölgeyi
kendisine bağladı. Sonra Aşağı Türkistan’a yönelerek Beykent, Buhara ve Semerkant’ı fethetti. 713’te de
Fergana ve Şaş’ı (Taşkent) ele geçirdi.

Emevi komutanları, fethettikleri Türk
bölgelerinde halka yer yer çok sert davranıyordu.
Bu tür davranışlar karşısında zaman
zaman isyanlar çıktı. Örneğin bu zulüm ve
baskılara dayanamayan Merv halkı sonunda
Haris bin Süreyç önderliğinde isyan etti.
Süreyç, haksızlığa uğrayanları yanına toplayarak
Emevi yönetimine karşı baş kaldırdı.
Emevilere mağlup olunca Türk Hakanı
Sulu Çor’a sığınarak Emevilere karşı birlikte
savaştılar.

Emeviler, son yıllarında Araplara baş kaldıran
Maveraünnehir halkını yatıştırmak için
adalete önem veren bir yönetim izlemeye
çalıştı. Bu uygulama bölge insanı üzerinde
etkili de oldu. Ancak o yıllarda Emevilere
karşı hızla gelişmekte olan Abbasi hareketinin
yankıları Türkistan coğrafyasına kadar ulaştı.
Bu hareket, Emevi yöneticilerinin adaletsiz politikalarından
şikayetçi olan Türkler arasında da
etkili oldu. Nitekim Harezm, Soğd, Toharistan ve
Taşkentli Türkler Abbasi hareketinin Horasan’da
öncülüğünü yapan Ebu Müslim el-Horasani’nin
yanında yer aldılar.

İlgili Makaleler

3 Yorum

  1. Bunlar güzel anlatılmış ama o fetih diyerek gecistirdigi isgallerde 100000 den çok türkü sırf gözdağı vermek için öldürülerek şehirlerin yollarında sergilediklerinide yazsaydı. Köle olarak satılan cariye yapılanları da yazsaydı savaşmayan kadın çocuk ve yaşlıları bile öldürdüler

    1. Evet bu doğru,Yezit yaptı bunları,savaşta kaybedince halkı kırdı geçti,Osmanlı bunlardan öcumüzü aldı tabi ama Arap yine Arap Amerika köpeği oldu şimdi,bedevi dinine HAYIR

      1. allah bir topluma peygamber göndermek zorundaydı ve araplara gönderdi bu dine arap dini olarak bakmak mantıklı değil.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu