Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

Cumhuriyet Tarihi Nedir?

Cumhuriyet Tarihi nedir anabilim dalı olarak 1990’lı yıllardan itibaren müstakil olarak çalışma imkânı bulduğumuz bir sahadır. Daha önce Yakın Çağ ile birlikte yapılanma içindeydi. Bu birliktelik dolayısıyla da iki alan arasında sınır çizilmesinde ciddi problemler yaşanmaktadır.

Her şeyden önce Cumhuriyet Tarihi halen içinde yaşadığımız dönemin, dedelerimizin, babalarımızın yaşadığı dönemin tarihidir.

Yüzyıla yaklaşan zaman diliminde altı asırlık bir dünya devletinden kalan olumlu ve olumsuz mirasın daima tartışıldığı,Cumhuriyet Tarihi nedir tercihlerdeki katılığın doğadaki renkleri siyah ile beyazdan ibaret kıldığı bir toplum zemininde akıl ve zevk dinginliğinde hükümler vermek zorunda kaldığımız bir dönemden bahsediyoruz.

Yarım asrı aşan bizlerin de hiç olmaz ise üniversite yıllarımıza kadar olan dönemi konu aldığı için tarihin temel şartı olan objektiflik, tarafsızlık ilkesinin hayata geçirilmesi son derece güç olmaktadır. Cumhuriyet Tarihi nedir İdeolojik tercihlerin, ferdi özelliklerin beğenilerin tamamen bir kenara bırakılmadan kalem oynatmanın zorluğu ortadadır. Buna bir de arşiv belgelerinin açılmasında ülkemizin 50 yıl kapalılık sınırı uyguladığını hatırladığımızda kişisel arşive ve anılara dayanılarak kaleme alınan araştırmalara dayanan eserlere göre tanımlanan, tarif edilen bir alandır Cumhuriyet tarihi.

Cumhuriyet Tarihi Alanının Sınırlarını Nasıl Çizeriz?

Cumhuriyet Tarihini sadece siyasi tarih mantığıyla davranıp birinci dünya savaşından ya da devlet şekline indirgeyerek 1923’ten başlamayı eksik buluyorum. Bunun yerine Cumhuriyet kavramının tartışılmaya başlandığı dönemden yani Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni kuran kadronun fikren çok etkilendiği Yeni Osmanlılardan başlatmakta fayda görüyorum.

Diğer yandan Cumhuriyeti kuran neslin içine doğduğu, fikriyatının oluştuğu birinci ve ikinci meşrutiyetin idrak edildiği süreç de bu dönemle örtüşmektedir. Bitiş sınırı için ise birincil kaynaklara ulaşarak daha rahat karar verme imkânının olduğu 1980’li yıllara kadar gelinebileceğini düşünüyorum13. Dönemin özelliği olarak da zikrettiğimiz üzere dönemi yaşayan şahsiyetlerin anıları önemli olmakla beraber siyasi ve ideolojik çekişmelerin ve askeri darbelerin birbirini izlediği bu dönemde objektifliği sağlamanın oldukça güç olduğunu hatırdan çıkarmamak gereklidir.

Cumhuriyet Tarihi Alanına Has Ana Kaynaklar Nelerdir?

Cumhuriyeti kuran nesli esas aldığımıza göre Osmanlı Arşivi kaynakları devletin yıkılışı sürecinde yaşananlar ve Cumhuriyetin kuruluşu için ana kaynakların başında sayılır.

Dönemin süreli yayınları, asker ve devlet adamlarının anıları önem arz etmektedir. Mondros mütarekesi süreci ve İstiklal harbi ile ilgili olarak yine Osmanlı Arşivindeki bilhassa Dâhiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Müdüriyeti evrakı zikredilmelidir15. Cumhuriyet dönemi için ise Cumhuriyet Arşivi kaynakları yine devlet evrakı bakımından vazgeçilmezdir. İstiklal Harbi ve sonrasında Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri yorumsuz olarak konuşmaları ihtiva ettiği için hayati önemi haizdirler.

Atatürk’ün Büyük Nutuk’u da dönemin diğer devlet adamları ve komutanlarının anıları ile kararlaştırılarak kullanılacak ana malzemeyi oluşturur. Meclis-i Mebus ve Ayan Zabıtları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıtları, Düstur, Ayın Tarihi resmi yayınların vazgeçilmezlerindendir. Bakanlık arşivleri, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Dairesi (ATASE) Arşivi, Kızılay Arşivi büyük önemi haiz kaynaklardır. Yabancı kaynaklar açısından Osmanlı, Geçiş süreci ve Cumhuriyet dönemleri için dış muhataplar olma açısından İngiliz ve Amerikan Devlet Arşivleri öncelikli olup, Almanya, Fransa ve Rusya arşivleri ihmal edilmemesi gereken kaynakları barındırır.

Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihinin Kaynakları – Mustafa ÜNLÜ

Konu ile ilgili aramalar:

cumhuriyet kaç yılında ilan edildi
cumhuriyet hangi tarihte ilan edildi
cumhuriyet hangi yılda ilan edildi
cumhuriyet kaç yılında ilan edilmiştir
cumhuriyet hangi tarihte ilan edilmiştir
cumhuriyet bayramı hangi tarihte kutlanır
cumhuriyet hangi yılda ilan edilmiştir
cumhuriyet hangi yılda kuruldu
cumhuriyet bayramı hangi tarihte
cumhuriyetin ilanı kaç yılında

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu