İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

Çanakkale Cephesi

I. Dünya Savaşı içinde Türk ordularının kesin zafer kazandıkları tek cephe Çanakkale cephesidir. İtilaf Devletleri İstanbul ve Boğazları alarak Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmayı ve müttefikleri Rusya’ya gerekli olan askeri ve ekonomik yardımı Boğazlar üzerinden ulaştırmak istediler. Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak amacındaydılar.

İtilaf Devletleri Çanakkale Cephesinde kazanacakları başarıyı savaşı bitirecek yol olarak görüyorlardı. Bu nedenle önce Çanakkale Boğazı’nı denizden geçmeyi denediler. 19 Şubat 1915’ten itibaren Çanakkale Boğazı’nın iki tarafındaki savunma hatlarını bombalamaya başladılar.

18 Mart 1915 tarihinde de Boğazları yararak geçme girişimi büyük bir başarısızlıkla sonuçlandı. Bu girişim sırasında Nusrat mayın gemisinin Boğaz’a döşediği mayınlar nedeniyle İngiliz ve Fransız donanmaları ağır kayıplar verdiler. Denizden geçemeyeceklerini anlayan İtilaf donanmaları 25 Nisan 1915’te Gelibolu Yarımadası’na asker çıkarıp Boğazları karadan geçmek istediler. Türk topçularından Seyit Onbaşı isabetli atışlarıyla destanlaştı.

İtilaf kuvvetleri bu bölgede 19. tümen komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in emrindeki Türk ordusu ile karşılaştı. Mustafa Kemal ve Türk askeri Anafartalar, Kireçtepe, Conkbayırı ve Arıburnu cephelerinde büyük zaferler kazandılar. Çanakkale Boğazı’nı karadan da geçemeyeceklerini anlayan İtilaf Devletleri Ocak 1916’da Gelibolu’yu boşalttılar.

Türk ordusunun Çanakkale Savaşlarını kazanması I. Dünya Savaşı’nın uzamasına yol açtı. İtilaf Devletlerinin yardım götüremediği Rusya’da Bolşevik İhtilali çıktı ve çarlık rejimini yıkan Bolşevikler savaştan çekildi. Bu zafer İtilaf Devletlerine Osmanlı Devleti’nin zannetikleri gibi hasta adam olmadığını gösterdi. İtilaf Devletleri Boğazları geçip İstanbul’u alamadılar. Mustafa Kemal’in bu cephedeki başarıları askeri dehasını ortaya çıkararak Türk Kurtuluş Savaşı’nın lideri olmasında etkili oldu. Çanakkale Zaferi’ni Osmanlı Devleti’nin kazanması Bulgaristan’ın İttifak grubunda yer almasına yol açtı.Ayrıca Osmanlı Devleti’nin eğitimli gençleri bu savaşta şehit oldukları için gelecekte oluşacak kadroların azalmasına yol açtı.

Farklı Bir Kaynaktan Çanakkale Cephesi

İngiltere ve Fransa İstanbul’u ele geçirip Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak, Süveyş Kanalı’na yönelik Türk baskısını ortadan kaldırmak, ekonomik, siyasi ve askeri açıdan zor durumda olan Rusya’ya yardım göndermek için bu cepheyi açtı. İtilaf (Anlaşma) Devletleri donanması, Çanakkale Boğazı’nda beklemediği bir savunmayla karşılaştı. Türk topçularının başarılı atışları ve Nusret Mayın Gemisi’nin Boğaz’ı mayınlaması sonucunda 18 Mart 1915’te ağır bir yenilgi alan İtilaf Devletleri Çanakkale’yi denizden geçemeyeceklerini anladılar.

Mustafa Kemal Çanakkale'de
Mustafa Kemal Çanakkale’de

Denizden başarılı olamayan İtilaf Devletleri amaçlarına bu sefer bir kara harekatı ile ulaşmaya çalıştılar. Mustafa Kemal, 20 Ocak 1915’te merkezi Tekirdağ’da bulunan 19. Tümen Komutanlığına
atanmıştı. Düşmanın Arıburnu bölgesindeki Seddülbahir ve Kabatepe civarından karaya asker çıkaracağını öngörüyordu. Bu nedenle emrindeki birlikleri bu bölgenin savunmasını yapabilecek şekilde yerleştirdi. 25 Nisan sabahı Mustafa Kemal, düşman kuvvetlerinin Arıburnu bölgesine çıkarma yaptığını haber aldı. Düşman, öngördüğü bölgeden kara harekatına başlamıştı. Çıkarma bölgesine ilerlemek için birliklerini harekete hazır duruma getirdi ancak bağlı bulunduğu kolordudan herhangi bir talimat gelmediği için beklemek zorunda kaldı. Düşmanın ilerleyişine devam etmesi üzerine sorumluluğu üzerine aldı ve emrindeki kuvvetlerin bir kısmıyla Kocaçimen Tepesi’ne yöneldi. Conkbayırı’na çıktığı sırada düşmandan kaçan Mehmetçikle karşılaştı. Onlara moral verip iyi komuta ederek Arıburnu Cephesi’nin açılmasını sağladı.

Balkan savaşları sırasında bu bölgede görev yapmış olan Mustafa Kemal, ölümü göze alan Mehmetçikle birlikte Arıburnu, Anafartalar ve Conkbayırı’nda İtilaf birliklerinin ilerleyişini durdurdu ve İtilaf güçlerini yenilgiye uğrattı. Conkbayırı’ndaki mücadelede bir şarapnel parçası Mustafa Kemal’in cep saatine saplandı. Bu sayede Mustafa Kemal’in hayatı kurtuldu.

Mustafa Kemal, komutası altındaki askerleri taarruza kaldırırken etrafında topladığı subaylara şöyle seslenmişti:

“Size ben taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimizi başka kuvvetler ve başka komutanlar alabilir.”

Mustafa Kemal Çanakkale Cephesi’ndeki başarılarından dolayı albaylığa terfi etti. Adı “Anafartalar Kahramanı” olarak anılmaya başladı. Bu başarılar, halk arasında daha çok tanınmasında ve ileride Millî Mücadele’nin lideri olmasında son derece etkili olmuştur.

 

İlgili Makaleler

Bir Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu