Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

1980 Sonrası ABD ve Avrupa’daki Neoliberal Politikalar

Neoliberal (yeni liberal) ekonomi politikaları, 1980’li yıllardan itibaren kabul görmeye ve dünya ölçeğinde etkili olmaya başlamıştır. Bu politika klasik ekonomi okulunun önerdiği “Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler.” ilkesiyle hareket etmektedir.

Ülkelere göre farklılıkları olsa da neoliberal politikaların en belirgin uygulamaları İngiltere ve ABD’de olmuştur. Neoliberal anlayışta kamu sektörünün daraltılması, finans piyasalarının ve dış ticaretin serbestleştirilmesi ve ekonominin yabancı sermayeye açılması esastır. Dünyada, neoliberal politikaların etkin olmasında 1980’lerin başlarından itibaren İngiltere’de Margaret Thatcher (Margırit Teçır), ABD’de Ronald Reagan yönetiminin neoliberal ekonomi politikalarını benimsemelerinin etkisi vardır. Bu ülkelerde uygulanan neoliberal ekonomi politikalarının ortak özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Kamu harcamalarını azaltma
• Denk bir bütçe politikası izleme
• Vergi oranlarını indirme ve tarafsız bir vergi politikası uygulama
• İstikrarlı bir para politikası uygulama
• Özelleştirme ve yasal kurumsal serbestleşme

1980’li yılların sonunda komünizmin çökmesi ve Soğuk Savaş’ın sona ermesi, neoliberal politikaların yaygınlaşmasında etkili olmuştur. Doğu Bloku’nun yıkılması, dünyada liberal piyasa ekonomisine yönelik güven duygusunu artırmıştır. Doğu Avrupa ile Rusya, dünya ekonomisine dâhil olmak ve serbest piyasa çerçevesinde örgütlenmek için Batı’ya açılmaya başlamıştır. Diğer yandan eski sosyalist ülkelerin tamamı uluslararası ekonomik, mali ve ticari örgütlere (IMF, Dünya Bankası vb.) üye olmuştur. Böylece eskiden komünist ekonomik yapının hâkim olduğu bölgelerde neoliberal politikalar yaygınlaşmıştır.

Neoliberalizmin, küresel bütünleşme (küreselleşme) sürecinin temel ideolojisi hâline gelmesi de neoliberal ekonomi politikalarının yayılmasında etkili olmuştur. Küreselleşme sürecine dâhil olmak için dışa kapalı ulusal ekonomilerin dışa açılma süreci neoliberal politikaları gerekli kılmıştır. Bu şekliyle küreselleşme, neoliberalizmin gelişmesinin ve yaygınlaşmasının en önemli unsurlarından biri olmuştur. Uluslararası finans kurumlarının yapısal uyum politikaları, Reagan ve Thatcher’ın uyguladığı politikalar ve komünizmin kapitalizme karşı alternatif olma özelliğini kaybetmesi neoliberalizmin tüm dünyaya yayılmasını sağladı. Böylece neoliberal ekonomi politikaları, küresel ekonomi politikaları hâline geldi.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu