Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

1961 Anayasası İle 1982 Anayasasının Karşılaştırması

1961 ANAYASASI’NA GÖRE
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER

TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER
GENEL HÜKÜMLER

I. Temel hakların niteliği ve korunması:

MADDE 10- Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz,
devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve
hürriyetlere sahiptir.

Devlet, kişinin temel hak ve hürriyetlerini, fert
huzuru, sosyal adalet ve hukuk devleti ilkeleriyle
bağdaşamayacak surette sınırlayan siyasî, iktisadî
ve sosyal bütün engelleri kaldırır; insanın
maddî ve mânevî varlığının gelişmesi için gerekli
şartları hazırlar.

II. Temel hak ve hürriyetlerin özü, sınırlanması
ve kötüye kullanılamaması:

Kanun, temel hak ve hürriyetlerin özüne
dokunamaz.

Bu Anayasa’da yer alan hak ve hürriyetlerden
hiçbirisi, insan hak ve hürriyetlerini veya Türk
Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü
veya dil, ırk, sınıf, din ve mezhep ayrımına
dayanarak nitelikleri Anayasa da belirtilen
cumhuriyeti ortadan kaldırmak kastı ile kullanılamaz.
Bu hükümlere aykırı eylem ve davranışların cezası kanunda gösterilir.
III. Eşitlik:

MADDE 12- Herkes, dil, ırk, cinsiyet, siyasi
düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayırımı
gözetilmeksizin, kanun önünde eşittir.
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa
imtiyaz tanınamaz.

KIŞININ HAKLARI VE ÖDEVLERI

I. Kişi dokunulmazlığı:

MADDE 14- Herkes, yaşama, maddî ve mânevî
varlığını geliştirme haklarına ve kişi hürriyetine
sahiptir.

Kişi dokunulmazlığı ve hürriyeti kanunun
açıkça gösterdiği hâllerde, usûlüne göre verilmiş
hâkim kararı olmadıkça kayıtlanamaz.
Kimseye eziyet ve işkence yapılamaz.
Insan haysiyetiyle bağdaşmayan ceza konulamaz.

1982 ANAYASASI’NA GÖRE TEMEL HAK
VE ÖZGÜRLÜKLER

GENEL ESASLAR

X. Kanun önünde eşitlik
MADDE 10- Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet,
siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve
benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun
önünde eşittir.

TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER

I. Temel hak ve hürriyetlerin niteliği:
MADDE 12- Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz,
devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve
hürriyetlere sahiptir.

Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine
ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını
da ihtiva eder.

III. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması:

MADDE 14- Anayasa hükümlerinden hiçbiri,
devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel
hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada
belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını
amaçlayan bir faaliyette bulunmayı
mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz. Bu
hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında
uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir.

IV. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması:

MADDE 15- Savaş, seferberlik, sıkıyönetim
veya olağanüstü hâllerde, milletlerarası hukuktan
doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla,
durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve
hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen
durdurulabilir veya bunlar için Anayasada
öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir.

KIŞININ HAKLARI VE ÖDEVLERI

I. Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevî
varlığı:

MADDE 17- Herkes, yaşama, maddî ve
manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına
sahiptir.

Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller
dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz;
rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tâbi
tutulamaz.

Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse
insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya
muameleye tâbi tutulamaz.

İlgili Makaleler

Bir Yorum

  1. 1961 Anayasası daha özgürlükçü bir anayasaydı. 82 anayasası ise özgürlükleri kısıtlayan bir anayasaydı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu