İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)

Batı Anadolu Yunan işgalinden kurtarılmıştı ancak Misakımillî sınırları içerisinde yer alan Boğazlarda, Doğu Trakya’da ve İstanbul’da işgal devam ediyordu. İngiliz yönetimi, tarafsız bölge ilan edilen ve kendi kontrollerinde olan Çanakkale Boğazı, İstanbul ve Trakya’ya Türklerin girmesi durumunda karşı koyacağını bildirdi. Mustafa Kemal o günleri ve İngiliz yönetimi tarafından ilan edilen tarafsız bölgeyi tanımadıklarını “Nutuk”ta şu sözlerle aktarmıştır:

“İstanbul’daki Fransız Olağanüstü Komiseri General Pele (Pelle) benimle görüşmek üzere İzmir’e geldi. ‘Yansız Bölge‘ adıyla andığı bir bölgeye ordularımızın girmemesinin uygun olacağını öğütledi. Ulusal Hükumetimizin böyle bir bölge tanımadığını, Trakya’yı da kurtarmadıkça ordularımızın durdurulmayacağını söyledim.”

Türk ordusu Çanakkale’ye doğru yürüyüşe geçti ve tarafsız bölgeye girdi. İngilizlerin tehditlerine rağmen de geri çekilmedi. Bütün desteğe rağmen Yunanistan’ın başarısız olması, İngiltere kamuoyunda tepkilerin yoğunlaşması, Fransa ve İtalya’nın zaten Anadolu’dan çekilmiş olmasıyla artan diplomatik girişimler sonucunda İtilaf Devletleri 23 Eylül 1922’de TBMM’ye ateşkes önerisinde bulundu. 3 Ekim’de Mudanya’da başlayan ateşkes görüşmeleri 11 Ekim’de sonuçlandı.

Mudanya Mütarekesi: İsmet Paşa, Fransız, İtalyan ve İngiliz Delegelerle
Mudanya Mütarekesi: İsmet Paşa, Fransız, İtalyan ve İngiliz Delegelerle

İngiltere, Fransa ve İtalya temsilcilerinin hazır bulunduğu konferansa TBMM, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa başkanlığında bir heyetle katıldı. TBMM’yi İsmet Paşa’nın temsil etmesinde, onun İnönü Savaşlarındaki kritik başarıları etkili olmuştur. Yunanistan’a ait delegeler ise konferansa katılmayarak gelişmeleri Mudanya açıklarındaki bir gemiden takip etti. Görüşmelerde Yunanistan’ın sözcülüğünü İngiliz temsilcisi üstlendi.

Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın maddeleri şu şekilde özetlenebilir:

Mudanya Mütarekesi'nin İmzalandığı Tarihi Bina
Mudanya Mütarekesi’nin İmzalandığı Tarihi Bina
  1. Sözleşmenin yürürlüğe girmesi üzerine Türk-Yunan silahlı kuvvetleri arasındaki çarpışmalar durdurulacaktır.
  2. Bu sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra Yunan kuvvetleri, Doğu Trakya’dan çekilecektir.
  3. Doğu Trakya’nın Yunan askerleri tarafından boşaltılması bu ateşkesin yürürlüğe girmesini izleyen ilk on beş gün içinde gerçekleştirilecektir. Otuz gün içinde de bölge Türk mensuplarına bırakılacaktır.
  4. TBMM Hükumeti’ne devredilen yerlerin güvenliğini sağlamak için ulusal Jandarma güçleri gönderilecektir. Subaylar da dâhil olmak üzere Jandarma gücü sekiz bin kişi olacaktır.
  5. İstanbul ve Boğazlar, TBMM Hükumeti’ne bırakılacaktır.
  6. TBMM Ordusu, Barış konferansına kadar hatta konferans süresince Çanakkale ve Kocaeli bölgesinde belirlenen bir çizgide duracaktır.
  7. İtilaf Devletleri askerleri barış yapılıncaya kadar İstanbul’da kalacaktır.

Mudanya Ateşkes Antlaşması Türk Bağımsızlık Savaşı’nın zaferle sonuçlandığını gösteren diplomatik belgedir. Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar savaş yapılmadan geri alınmıştır. Sevr Antlaşması’nın geçersizliği kanıtlanmış, Misakımillî büyük ölçüde gerçekleşmiştir. Boğazlar ve İstanbul’un TBMM yönetimine bırakılmasıyla başta İngilizler olmak üzere İtilaf Devletleri Osmanlı Devleti’ni hukuken yok saymış, yeni Türk devletini kabul etmişlerdir. Bu sayede barış ortamına zemin hazırlanmıştır.

Türk halkı, Mustafa Kemal'in liderliğinde kazandığı askerî zaferleri siyasî başarılarla tamamlamıştır
Türk halkı, Mustafa Kemal’in liderliğinde kazandığı askerî zaferleri siyasî başarılarla tamamlamıştır

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu